रतन टाटा यांची वसीयत: स्वयंपाकी-चालक बनले करोडपती, कुत्रा टीटोला मिळाले 12 लाख, स्वतःच्या अंतिम संस्कारासाठी ठेवले फक्त ₹2500

रतन टाटा : उदारता, सादगी आणि मानवी मूल्यांचा उत्तम आदर्श Ratan Tata is roll medol for Enteprenors

रतन टाटा हे नाव ऐकताच भव्यता, यश आणि उदारता डोळ्यासमोर येते. पण त्यांच्या वसीयतीने त्यांचा आणखी एक पैलू उजागर केला – सादगी आणि मानवी मूल्यांची श्रेष्ठता.

जिथे बहुतांश उद्योजक आपली संपत्ती कुटुंबाच्या विस्तारावर खर्च करतात, तिथे टाटांनी आपल्या कर्मचाऱ्यांसाठी, सहकाऱ्यांसाठी आणि अगदी आपल्या पाळीव कुत्र्यासाठीही मोठी रक्कम राखून ठेवली. मात्र सर्वांत आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे त्यांनी आपल्या अंतिम संस्कारासाठी केवळ ₹2500 राखून ठेवले.

कर्मचाऱ्यांसाठी असाधारण उदारता

रतन टाटांच्या वसीयतीत त्यांचा निःस्वार्थ भाव आणि कर्मचाऱ्यांप्रती असलेली बांधिलकी स्पष्ट होते. त्यांनी आपल्या घरगडी, कार्यालयीन कर्मचारी आणि जुने सहकारी यांच्यासाठी कोट्यवधी रुपयांची तरतूद केली.

काहींची कर्जे माफ केली, तर काहींना आर्थिक स्थैर्य मिळवून दिले. दीर्घकाळ सेवा देणाऱ्या कर्मचाऱ्यांना ₹15 लाख आणि अर्धवेळ कर्मचाऱ्यांना ₹1 लाख दिले.

पाळीव कुत्र्याचाही विचार

टाटांची दयाळू वृत्ती फक्त माणसांपुरतीच मर्यादित नव्हती. त्यांनी आपल्या पाळीव कुत्रा ‘टीटो’च्या देखभालीसाठी ₹12 लाखांची तरतूद केली, जेणेकरून त्याच्या संगोपनात कोणतीही अडचण येऊ नये.

रसोईया आणि चालक झाले करोडपतीCook and Driver

रतन टाटा यांनी आपल्या कर्मचाऱ्यांच्या निष्ठेचे चीज केले. त्यांच्या रसोईया रंजन शॉ यांना ₹1 कोटी दिले, ज्यामधून ₹51 लाख कर्जमाफी झाली. बटलर सुब्बैया कोनार यांना ₹66 लाख मिळाले, ज्यातील ₹36 लाख कर्जमाफ झाले. त्यांच्या सचिव डेलनाझ गिल्डर यांनाही ₹10 लाख मिळाले.

शिक्षण व शेजाऱ्यांनाही मदत

टाटांनी आपल्या युवा कार्यकारी सहाय्यक शांतनु नायडू यांचे कॉर्नेल विद्यापीठातील MBA साठी घेतलेले ₹1 कोटींचे कर्ज माफ केले. तसेच, त्यांच्या शेजारी जेक मालेते यांचे ₹23.7 लाखांचे कर्जही माफ करण्यात आले.

कुटुंबालाही विसरले नाहीत

रतन टाटांनी आपले लक्ष मुख्यतः कर्मचाऱ्यांवर आणि गरजू लोकांवर केंद्रित केले होते, परंतु त्यांनी कुटुंबालाही योग्य वाटा दिला.

त्यांच्या भावाला, जिमी टाटांना मुंबईतील जुहू येथील ₹16 कोटींची मालमत्ता मिळाली, तर त्यांच्या सावत्र बहिणींना त्यांच्या एकूण संपत्तीपैकी एक-तृतीयांश pd अलीबागमधील ₹6.2 कोटींची संपत्ती आणि काही बंदुका मिळाल्या. टाटा समूहातील त्यांच्या 70% मालकीचा हिस्सा रतन टाटा एंडोमेंट फाउंडेशन (RTEF) आणि उर्वरित 30% रतन टाटा एंडोमेंट ट्रस्ट (RTET) यांना देण्यात आला.

साधेपणात महानता

रतन टाटांनी आयुष्यभर सादगी आणि माणुसकीला सर्वोच्च स्थान दिले, आणि त्यांची वसीयतही त्याच गोष्टीची साक्ष देते. त्यांनी इतरांसाठी भरभरून दान केले,

पण स्वतःच्या अंतिम संस्कारासाठी फक्त ₹2500 ठेवले. यावरून स्पष्ट होते की, त्यांच्या दृष्टीने भौतिक संपत्तीपेक्षा लोकांची भलाई अधिक महत्त्वाची होती.

रतन टाटा यांची वसीयत : उदारतेचा नवा आदर्श

रतन टाटा हे नाव केवळ उद्योगजगतापुरते मर्यादित नाही, तर ते मानवीय मूल्यांचे प्रतीक आहे. त्यांच्या वसीयतीने त्यांच्या उदारतेचा आणि सादगीचा नवा आदर्श प्रस्थापित केला आहे. त्यांनी केवळ व्यवसायात यश मिळवले नाही,

तर आपली संपत्ती समाजासाठी कशी उपयोगी पडेल, याकडेही लक्ष दिले. त्यांच्या वसीयतीत कर्मचाऱ्यांपासून ते पाळीव प्राण्यांपर्यंत सर्वांचा विचार करण्यात आला आहे.

रतन टाटा यांनी त्यांच्या दीर्घकाळ सेवेत असलेल्या कर्मचाऱ्यांसाठी मोठ्या प्रमाणावर आर्थिक तरतूद केली. त्यांच्या घरगडी, कार्यालयीन कर्मचारी आणि जुने सहकारी यांना कोट्यवधी रुपयांचे वाटप करण्यात आले. काही कर्मचाऱ्यांची कर्जे माफ करण्यात आली,

तर काहींना आर्थिक स्थैर्यासाठी मदत करण्यात आली. ही वसीयत केवळ आर्थिक मदतीपुरती मर्यादित नसून, एक संदेश देते की कर्मचारी हे कुठल्याही संस्थेचे खरे आधारस्तंभ असतात.

टाटांची दयाळू वृत्ती माणसांपुरतीच मर्यादित नव्हती. त्यांनी आपल्या पाळीव कुत्रा ‘टीटो’च्या देखभालीसाठी तब्बल ₹12 लाखांची तरतूद केली.

या कृतीतून त्यांनी दाखवून दिले की निष्ठा आणि प्रेम फक्त माणसांमध्येच नसते, तर प्राण्यांच्याही देखभालीची जबाबदारी मालकाने घ्यावी.

रतन टाटा यांच्या रसोईया आणि चालक वर्गातील काही सदस्य हे त्यांच्या वसीयतीनंतर करोडपती झाले. त्यांच्या रसोईया रंजन शॉ यांना ₹1 कोटी मिळाले, तर बटलर सुब्बैया कोनार यांना ₹66 लाख मिळाले.

यातील मोठ्या प्रमाणात कर्ज माफ करण्यात आले. याशिवाय, त्यांच्या सचिव डेलनाझ गिल्डर यांना देखील आर्थिक मदत देण्यात आली.

टाटांनी केवळ कर्मचाऱ्यांचाच विचार केला असे नाही, तर शिक्षणाच्या प्रसारासाठीही मोठी मदत केली.

त्यांच्या युवा कार्यकारी सहाय्यक शांतनु नायडू यांचे विदेशी शिक्षणासाठी घेतलेले कर्ज पूर्णतः माफ करण्यात आले. याशिवाय, त्यांच्या शेजाऱ्यांचे देखील लाखो रुपयांचे कर्ज माफ करण्यात आले.

रतन टाटा यांनी कुटुंबासुद्धा विसरले नाही. त्यांच्या भावाला मुंबईतील महागडी संपत्ती मिळाली, तसेच सावत्र बहिणींनाही संपत्तीचा वाटा देण्यात आला.

बँक खात्यातील मोठी रक्कम देखील कुटुंबीयांमध्ये विभागली गेली. हे दाखवते की त्यांनी केवळ कर्मचाऱ्यांचा विचार केला असे नाही, तर कुटुंबीयांसाठीही योग्य निर्णय घेतले.

टाटांच्या जिवलग मित्र मेहली मिस्त्री यांना त्यांच्या वसीयतीतून मोठी भेट मिळाली. त्यांना अलीबागमधील प्रॉपर्टी आणि काही मौल्यवान वस्तू देण्यात आल्या.

तसेच, त्यांनी टाटा समूहातील आपली मालकी रतन टाटा एंडोमेंट फाउंडेशन (RTEF) आणि रतन टाटा एंडोमेंट ट्रस्ट (RTET) या संस्थांना दान केली.

या वसीयतीतील सर्वांत महत्त्वाची बाब म्हणजे रतन टाटा यांनी स्वतःच्या अंतिम संस्कारासाठी केवळ ₹2500 ठेवले.

जिथे अनेक धनाढ्य लोक आपल्या अंत्यसंस्कारासाठी कोट्यवधी रुपयांची तरतूद करतात, तिथे रतन टाटा यांनी अतिशय साधेपणाने हा निर्णय घेतला.

यावरून स्पष्ट होते की, त्यांच्या दृष्टीने भौतिक संपत्तीपेक्षा लोकांची भलाई अधिक महत्त्वाची होती.

रतन टाटा यांनी नेहमीच समाजसेवा आणि माणुसकीला प्राधान्य दिले.

त्यांच्या वसीयतीतून हे पुन्हा एकदा सिद्ध झाले. ही केवळ संपत्तीचे वाटप करण्याची गोष्ट नाही, तर उदारतेचा नवा आदर्श आहे.

त्यांच्या निर्णयांनी उद्योगजगताला आणि समाजाला नवा विचार करण्यास प्रवृत्त केले आहे.

टाटा समूह आणि रतन टाटा यांच्याशी संबंधित काही रोचक गोष्टी:

1. टाटा समूहाचा प्रारंभ

टाटा समूहाची स्थापना जमशेदजी टाटा यांनी 1868 मध्ये केली. त्यांनी एका लहान कापड गिरणीपासून सुरुवात केली होती.

2. भारतातील पहिली स्टील कंपनी

टाटा समूहाने 1907 मध्ये Tata Steel ची स्थापना केली, ही भारतातील पहिली स्टील उत्पादक कंपनी होती.

3. पहिले भारतीय हॉटेल – ताजमहल पॅलेस

टाटा समूहाने 1903 मध्ये मुंबईत Taj Mahal Palace Hotel सुरू केले. असे म्हणतात की जमशेदजी टाटांना एका ब्रिटीश हॉटेलमध्ये प्रवेश नाकारला गेला, म्हणून त्यांनी आपले स्वतःचे हॉटेल बांधण्याचा निर्णय घेतला.

4. भारतातील पहिली स्वदेशी कार – टाटा इंडिका

1998 मध्ये Tata Indica ही भारताची पहिली स्वदेशी कार लॉन्च करण्यात आली.

5. जगातील सर्वात स्वस्त कार – नॅनो

रतन टाटांनी 2008 मध्ये Tata Nano सादर केली, जी जगातील सर्वात स्वस्त कार होती. त्यामागे उद्देश असा होता की मध्यमवर्गीय कुटुंबांना परवडणारी कार मिळावी.

6. टाटा आणि एअर इंडिया

टाटा समूहाने 1932 मध्ये Tata Airlines सुरू केली होती, जी नंतर 1953 मध्ये सरकारने राष्ट्रीयीकृत करून Air India बनवली. 2022 मध्ये टाटांनी पुन्हा एअर इंडिया विकत घेतली.

7. रतन टाटांनी गूगलमध्ये गुंतवणूक केली होती

रतन टाटांनी सुरुवातीच्या काळातच Google मध्ये गुंतवणूक केली होती, जेव्हा तो एक नवोदित स्टार्टअप होता.

8. टाटा ग्रुपचे 100 हून अधिक देशांत कार्यक्षेत्र

टाटा समूह सध्या 100 पेक्षा जास्त देशांमध्ये कार्यरत आहे आणि त्यांच्याकडे 7 लाखांहून अधिक कर्मचारी आहेत.

9. टाटा समूहाचा समाजसेवेशी दृष्टीकोन

टाटा समूहाच्या एकूण नफ्याच्या 66% रक्कम ही सामाजिक कार्यासाठी खर्च केली जाते. त्यामुळे टाटा समूह हा फक्त व्यवसायापुरता मर्यादित नाही, तर समाजाच्या उन्नतीसाठीही योगदान देतो.

10. टाटा समूहाने जगप्रसिद्ध कंपन्या विकत घेतल्या

Jaguar आणि Land Rover (2008)

Tetley Tea (2000)

Corus Steel (2007)


11. रतन टाटा यांना अभिनेता बनण्याची इच्छा होती

तरुणपणी रतन टाटांना अभिनयाची आवड होती, परंतु नंतर त्यांनी उद्योग क्षेत्रात प्रवेश केला.

12. टाटा सुमारे 150 वर्षे जुना ब्रँड

टाटा समूह 1868 मध्ये स्थापन झाला आणि आजही तो उद्योगजगतात महत्त्वाची भूमिका बजावत आहे.

13. टाटा समूहाचे बोधवाक्य

टाटा समूहाचे बोधवाक्य आहे – “Leadership with Trust” (विश्वासासह नेतृत्व).

14. टाटा सॉल्ट – “Desh Ka Namak”

टाटा सॉल्ट भारतातील सर्वाधिक विक्री होणारे मीठ आहे आणि त्याला “देश का नमक” म्हणतात.

15. रतन टाटा यांना ‘भारतरत्न’ का नाही?

रतन टाटांना अजून भारत रत्न पुरस्कार मिळालेला नाही, परंतु त्यांची समाजासाठी असलेली योगदान पाहता अनेक जण त्यांना हा सर्वोच्च सन्मान मिळावा अशी इच्छा व्यक्त करतात.

टाटा समूह आणि रतन टाटा यांच्याशी संबंधित अशा अनेक रोचक गोष्टी आहेत, ज्या त्यांना एक प्रेरणादायी व्यक्तिमत्त्व आणि ब्रँड बनवतात.