तुमच्या मुलाचा मेंदू संगणकापेक्षाही वेगाने काम करेल, आजपासूनच तुमच्या मुलाला या ५ गोष्टी खायला द्या.
तुमच्या मुलाचा मेंदू संगणकापेक्षाही वेगाने काम करेल! आजपासूनच या ५ गोष्टी खायला द्या
आजच्या तंत्रज्ञानाच्या युगात मुलांचा मानसिक विकास हा खूप महत्त्वाचा झाला आहे. तुमच्या मुलाचा मेंदू संगणकापेक्षाही वेगाने काम करावा, असं तुम्हाला वाटतंय का? मग त्याच्या आहारात काही खास पदार्थ समाविष्ट करणं गरजेचं आहे. मेंदूला योग्य पोषण मिळालं तर तो अधिक चांगलं कार्य करू शकतो. चला तर मग, जाणून घेऊया अशा ५ गोष्टी ज्या तुमच्या मुलाच्या मेंदूसाठी फायदेशीर ठरतील:
१. बदाम
बदाम हे ओमेगा-३ फॅटी अॅसिड्स, व्हिटॅमिन ई आणि अँटीऑक्सिडंट्सने समृद्ध असतात. हे मेंदूची कार्यक्षमता वाढवतात आणि स्मरणशक्ती सुधारण्यासाठी उपयोगी असतात. दररोज काही बदाम खाल्ल्याने मुलांच्या मेंदूला ऊर्जा मिळते.
२. अंडी
अंड्यातील प्रोटीन आणि कोलिन मेंदूच्या विकासासाठी महत्त्वाचे असतात. हे न्यूरॉन्सचे काम सुधारतात आणि एकाग्रता वाढवतात. त्यामुळे अंडी नियमितपणे मुलांच्या आहारात समाविष्ट करा.
३. दही
दही हे कॅल्शियम आणि प्रोटीनचा चांगला स्रोत आहे. त्यातील प्रोबायोटिक्स हे आतड्यांच्या आरोग्यासाठी तर चांगले आहेतच, शिवाय ते मेंदूला शांत ठेवण्यातही मदत करतात. मुलांच्या एकूण मानसिक विकासासाठी दही उपयुक्त आहे.
४. ब्लूबेरी
ब्लूबेरी हे अँटीऑक्सिडंट्सने भरपूर असतात, जे मेंदूचे संरक्षण करतात आणि मेंदूची तल्लखता वाढवतात. यातील फ्लेवोनॉइड्स मेंदूतील रक्तप्रवाह सुधारण्यास मदत करतात, ज्यामुळे मुलांच्या स्मरणशक्तीला चालना मिळते.
५. ओट्स
ओट्स हे मुलांसाठी उत्तम ब्रेकफास्टचा पर्याय आहे. यामध्ये फायबर, व्हिटॅमिन बी आणि कर्बोदके असतात, जे मुलांना ऊर्जा देतात आणि मेंदूला कार्यक्षम ठेवतात. मुलांच्या आहारात ओट्स नक्कीच असावेत.
तुमच्या मुलाच्या मेंदूचा विकास जलदगतीने होण्यासाठी अधिक उपाय
वरील ५ गोष्टींबरोबरच काही अतिरिक्त उपाय देखील मुलांच्या मेंदूच्या कार्यक्षमतेसाठी महत्त्वाचे आहेत. मेंदूला खाद्यपदार्थांमधून मिळणाऱ्या पोषणासोबत मुलांच्या दैनंदिन जीवनशैलीमध्ये काही बदल करणं त्यांना अधिक फायदेशीर ठरू शकतं. चला तर मग, जाणून घेऊया आणखी काही महत्त्वाचे मुद्दे:
१. पुरेशी झोप
मेंदूला कार्यक्षम ठेवण्यासाठी पुरेशी झोप महत्त्वाची आहे. झोपेमुळे मेंदू स्वतःला रीचार्ज करतो आणि मुलांना त्यांच्या अभ्यासात अधिक चांगली कामगिरी करता येते. मुलांना रोज ८-१० तासांची झोप आवश्यक असते.
२. योग आणि ध्यान
ध्यान आणि योगाचे सराव मुलांना मानसिक तणावापासून मुक्त करतात आणि त्यांचे एकाग्रता आणि लक्ष केंद्रीकरण सुधारतात. नियमित ध्यानामुळे मुलांचा मानसिक विकास अधिक चांगला होतो.
३. पाण्याचे योग्य सेवन
मेंदूच्या कामासाठी पुरेसे हायड्रेशन गरजेचं आहे. शरीरात पाण्याची कमतरता मेंदूच्या कार्यावर परिणाम करते. मुलांना दिवसातून पुरेसे पाणी प्यायला प्रोत्साहित करा, ज्यामुळे त्यांचा मेंदू सतर्क राहील.
४. नियमित व्यायाम
शारीरिक व्यायाम केल्याने मेंदूत ऑक्सिजन आणि रक्तप्रवाह सुधारतो, ज्यामुळे मुलांची तल्लखता आणि स्मरणशक्ती वाढते. खेळ, धावणे, पोहणे यांसारखे खेळ मुलांच्या मेंदूसाठी फायद्याचे ठरतात.
५. संगीत आणि क्रिएटिव्ह अॅक्टिव्हिटीज
संगीत, चित्रकला, शिल्पकला, नृत्य यांसारख्या सर्जनशील उपक्रमांनी मुलांच्या मेंदूचा डावा आणि उजवा भाग सक्रिय होतो. संगीत शिकणं किंवा नवीन भाषा शिकणं हे मेंदूचा विकास घडवण्यासाठी उत्तम असतं.
तुमच्या मुलाच्या मेंदूला अधिक तल्लख करण्यासाठी आणखी काही उपयुक्त टिप्स
मुलांच्या मानसिक विकासासाठी पोषक आहार आणि जीवनशैलीतील बदल महत्त्वाचे आहेतच, पण यासोबतच इतर काही गोष्टींचा समावेश केल्यास मुलांचा मेंदू अधिक चांगला आणि जलद गतीने कार्य करू शकतो. चला तर मग, आणखी काही महत्त्वाच्या टिप्स जाणून घेऊया:
१. वाचनाची सवय लावा
वाचनामुळे मुलांच्या मेंदूचा विकास अधिक चांगला होतो. नवीन गोष्टी शिकणं, कल्पनाशक्ती वाढणं आणि संवाद कौशल्य सुधारणं या सगळ्यांसाठी वाचन खूप महत्त्वाचं आहे. दररोज थोडा वेळ वाचनासाठी ठेवणे फायदेशीर ठरू शकतं.
२. नवीन कौशल्य शिकवणं
मुलांना नवनवीन गोष्टी शिकवणं त्यांच्यासाठी उत्तम असतं. ते नवनवीन कौशल्यं शिकतात, जे त्यांचा मेंदू अधिक सक्रिय ठेवतं. शास्त्रीय वाद्य शिकणं, पेंटिंग, हस्तकला अशा विविध गोष्टींमुळे मुलांचा सर्जनशीलता आणि एकाग्रता वाढते.
३. बुद्धीला चालना देणारे खेळ
बुद्धीला चालना देणारे खेळ, जसे की सुदोकू, शतरंज, पझल्स, मेमरी गेम्स यामुळे मेंदूला व्यायाम मिळतो. हे खेळ मुलांना आव्हानात्मक असतात आणि त्यांचं विचार करण्याचं सामर्थ्य वाढवतात. असे खेळ मुलांच्या आकलनशक्तीवर सकारात्मक परिणाम करतात.
४. सकारात्मक संवाद साधा
मुलांच्या मानसिक विकासासाठी घरातील वातावरण खूप महत्त्वाचं असतं. त्यांच्याशी सकारात्मक संवाद साधणं, त्यांच्या विचारांना प्रोत्साहन देणं आणि त्यांना प्रोत्साहित करणं त्यांच्या मेंदूला चालना देतं. त्यांचे विचार ऐकून घेऊन त्यांना योग्य मार्गदर्शन देणं आवश्यक आहे.
ताणतणाव कमी करा.
तुमच्या मुलाच्या मेंदूचा विकास जलदगतीने व्हावा यासाठी आणखी काही उपयुक्त उपाय
मुलांच्या मेंदूला खाद्यपदार्थ, खेळ, आणि जीवनशैलीचे योग्य मिश्रण मिळाल्यास त्यांचा बौद्धिक विकास अधिक प्रभावी होतो. या उपायांनी त्यांच्या आकलनशक्ती आणि निर्णयक्षमता वाढते. या पुढील काही उपाय मुलांच्या एकूण मानसिक विकासात मोठा हातभार लावू शकतात.
१. तंत्रज्ञानाचा योग्य वापर
सध्याच्या डिजिटल युगात मुलांना तंत्रज्ञानापासून दूर ठेवणं अवघड आहे. मात्र, तंत्रज्ञानाचा योग्य वापर केल्यास ते शिक्षणासाठी उपयुक्त ठरू शकतं. शिक्षणात्मक अॅप्स, व्हिडिओ गेम्स आणि शैक्षणिक तंत्रज्ञानामुळे मुलांचा मेंदू चालना घेतो. तंत्रज्ञानाचा मर्यादित आणि योग्य वापर हा त्यांचा विकास घडवण्यासाठी एक उत्तम मार्ग ठरू शकतो.
२. मुलांना प्रश्न विचारण्यास प्रोत्साहित करा
मुलांना नेहमीच नवीन गोष्टींबद्दल उत्सुकता असते. त्यांना प्रश्न विचारण्यास आणि शंका मांडण्यास प्रोत्साहित करा. प्रश्न विचारण्यामुळे त्यांच्या विचारशक्तीला चालना मिळते आणि त्यांच्या मेंदूचा विकास अधिक चांगल्या प्रकारे होतो. यामुळे त्यांची समस्या सोडवण्याची क्षमता वाढते.
३. तंत्रबद्ध नियोजन आणि कामांची विभागणी
मुलांना वेळेचं महत्त्व आणि नियोजन शिकवणं देखील महत्त्वाचं आहे. त्यांना त्यांच्या कामांची योग्य विभागणी करण्यास आणि ठराविक वेळेत कामं पूर्ण करण्यास शिकवलं तर त्यांचा आत्मविश्वास वाढतो. यामुळे त्यांची मेंदूची एकाग्रता आणि विचार करण्याची क्षमता सुधारते.
४. संतुलित आहाराचे महत्त्व
तुमच्या मुलांच्या आहारात विविधता असणं महत्त्वाचं आहे. फळं, भाज्या, कडधान्यं, नट्स आणि संपूर्ण धान्य यांच्या योग्य प्रमाणात सेवनाने मुलांच्या मेंदूला आवश्यक पोषण मिळतं. जंक फूड आणि साखरेचं अतिसेवन टाळा, कारण ते मुलांच्या मानसिक विकासाला अडथळा आणू शकतं.
५. स्पर्धात्मक खेळांमध्ये सहभाग
स्पर्धात्मक खेळ, जसे की क्रॉसवर्ड पझल्स, सामान्यज्ञान प्रश्नमंजुषा (quiz), आणि इतर बुद्धीला आव्हान देणारे खेळ मुलांच्या आकलनशक्तीला चालना देतात. असे खेळ खेळल्यामुळे त्यांच्या निर्णयक्षमता, विचारांची स्पष्टता, आणि स्मरणशक्ती यांमध्ये सुधारणा होते.
६. कलेतून व्यक्त होण्याची संधी द्या
मुलांना त्यांचे विचार, भावना आणि कल्पना व्यक्त करण्यासाठी कलेचा आधार द्या. चित्रकला, हस्तकला, लेखन, नृत्य यांसारख्या उपक्रमांमध्ये त्यांना सहभाग घेण्याची संधी द्या. यामुळे त्यांच्या मेंदूचा सर्जनशील भाग अधिक विकसित होतो आणि ते मानसिक दृष्ट्या अधिक समृद्ध होतात.
७. नियमित चर्चासत्रे घ्या
मुलांशी रोज चर्चा करणं खूप महत्त्वाचं आहे. त्यांच्या विचारांवर आणि त्यांच्या जाणिवांवर चर्चा करणं, त्यांना विचार करण्यास प्रवृत्त करणारं वातावरण देणं ही त्यांच्यासाठी बौद्धिक विकासाची प्रक्रिया आहे. यामुळे त्यांच्या संवाद कौशल्यांमध्येही सुधारणा होते.
८. विविध आव्हानांना सामोरे जाणं
मुलांना नेहमी सोपे मार्ग दाखवण्याऐवजी त्यांना कठीण कामं, आव्हानात्मक परिस्थिती आणि समस्या सोडवण्यासाठी प्रवृत्त करा. मुलं जेव्हा आव्हानांना सामोरी जातात, तेव्हा त्यांचा मेंदू नवनवीन पद्धतीने विचार करायला शिकतो, ज्यामुळे त्यांची समस्या सोडवण्याची क्षमता आणि निर्णयक्षमता वाढते.
तुमच्या मुलांच्या मानसिक विकासासाठी या सगळ्या टिप्स उपयोगी ठरतील. मानसिक विकास हा दीर्घकालीन प्रक्रिया आहे आणि त्यामुळे संयम बाळगणं महत्त्वाचं आहे. मुलांच्या आहार, खेळ, सर्जनशीलतेचं महत्त्व आणि मेंदूला चालना देणाऱ्या उपक्रमांचा वापर करून तुम्ही त्यांना अधिक बुद्धिमान, सर्जनशील, आणि तल्लख बनवू शकता.
तुमच्या मुलाच्या मेंदूचा विकास जलदगतीने व्हावा यासाठी आणखी काही उपयुक्त उपाय
मुलांच्या मेंदूला खाद्यपदार्थ, खेळ, आणि जीवनशैलीचे योग्य मिश्रण मिळाल्यास त्यांचा बौद्धिक विकास अधिक प्रभावी होतो. या उपायांनी त्यांच्या आकलनशक्ती आणि निर्णयक्षमता वाढते. या पुढील काही उपाय मुलांच्या एकूण मानसिक विकासात मोठा हातभार लावू शकतात.
१. तंत्रज्ञानाचा योग्य वापर
सध्याच्या डिजिटल युगात मुलांना तंत्रज्ञानापासून दूर ठेवणं अवघड आहे. मात्र, तंत्रज्ञानाचा योग्य वापर केल्यास ते शिक्षणासाठी उपयुक्त ठरू शकतं. शिक्षणात्मक अॅप्स, व्हिडिओ गेम्स आणि शैक्षणिक तंत्रज्ञानामुळे मुलांचा मेंदू चालना घेतो. तंत्रज्ञानाचा मर्यादित आणि योग्य वापर हा त्यांचा विकास घडवण्यासाठी एक उत्तम मार्ग ठरू शकतो.
२. मुलांना प्रश्न विचारण्यास प्रोत्साहित करा
मुलांना नेहमीच नवीन गोष्टींबद्दल उत्सुकता असते. त्यांना प्रश्न विचारण्यास आणि शंका मांडण्यास प्रोत्साहित करा. प्रश्न विचारण्यामुळे त्यांच्या विचारशक्तीला चालना मिळते आणि त्यांच्या मेंदूचा विकास अधिक चांगल्या प्रकारे होतो. यामुळे त्यांची समस्या सोडवण्याची क्षमता वाढते.
३. तंत्रबद्ध नियोजन आणि कामांची विभागणी
मुलांना वेळेचं महत्त्व आणि नियोजन शिकवणं देखील महत्त्वाचं आहे. त्यांना त्यांच्या कामांची योग्य विभागणी करण्यास आणि ठराविक वेळेत कामं पूर्ण करण्यास शिकवलं तर त्यांचा आत्मविश्वास वाढतो. यामुळे त्यांची मेंदूची एकाग्रता आणि विचार करण्याची क्षमता सुधारते.
४. संतुलित आहाराचे महत्त्व
तुमच्या मुलांच्या आहारात विविधता असणं महत्त्वाचं आहे. फळं, भाज्या, कडधान्यं, नट्स आणि संपूर्ण धान्य यांच्या योग्य प्रमाणात सेवनाने मुलांच्या मेंदूला आवश्यक पोषण मिळतं. जंक फूड आणि साखरेचं अतिसेवन टाळा, कारण ते मुलांच्या मानसिक विकासाला अडथळा आणू शकतं.
५. स्पर्धात्मक खेळांमध्ये सहभाग
स्पर्धात्मक खेळ, जसे की क्रॉसवर्ड पझल्स, सामान्यज्ञान प्रश्नमंजुषा (quiz), आणि इतर बुद्धीला आव्हान देणारे खेळ मुलांच्या आकलनशक्तीला चालना देतात. असे खेळ खेळल्यामुळे त्यांच्या निर्णयक्षमता, विचारांची स्पष्टता, आणि स्मरणशक्ती यांमध्ये सुधारणा होते.
६. कलेतून व्यक्त होण्याची संधी द्या
मुलांना त्यांचे विचार, भावना आणि कल्पना व्यक्त करण्यासाठी कलेचा आधार द्या. चित्रकला, हस्तकला, लेखन, नृत्य यांसारख्या उपक्रमांमध्ये त्यांना सहभाग घेण्याची संधी द्या. यामुळे त्यांच्या मेंदूचा सर्जनशील भाग अधिक विकसित होतो आणि ते मानसिक दृष्ट्या अधिक समृद्ध होतात.
७. नियमित चर्चासत्रे घ्या
मुलांशी रोज चर्चा करणं खूप महत्त्वाचं आहे. त्यांच्या विचारांवर आणि त्यांच्या जाणिवांवर चर्चा करणं, त्यांना विचार करण्यास प्रवृत्त करणारं वातावरण देणं ही त्यांच्यासाठी बौद्धिक विकासाची प्रक्रिया आहे. यामुळे त्यांच्या संवाद कौशल्यांमध्येही सुधारणा होते.
८. विविध आव्हानांना सामोरे जाणं
मुलांना नेहमी सोपे मार्ग दाखवण्याऐवजी त्यांना कठीण कामं, आव्हानात्मक परिस्थिती आणि समस्या सोडवण्यासाठी प्रवृत्त करा. मुलं जेव्हा आव्हानांना सामोरी जातात, तेव्हा त्यांचा मेंदू नवनवीन पद्धतीने विचार करायला शिकतो, ज्यामुळे त्यांची समस्या सोडवण्याची क्षमता आणि निर्णयक्षमता वाढते.
तुमच्या मुलांच्या मानसिक विकासासाठी या सगळ्या टिप्स उपयोगी ठरतील. मानसिक विकास हा दीर्घकालीन प्रक्रिया आहे आणि त्यामुळे संयम बाळगणं महत्त्वाचं आहे. मुलांच्या आहार, खेळ, सर्जनशीलतेचं महत्त्व आणि मेंदूला चालना देणाऱ्या उपक्रमांचा वापर करून तुम्ही त्यांना अधिक बुद्धिमान, सर्जनशील, आणि तल्लख बनवू शकता.
FAQs
तुमच्या मुलाच्या मेंदूचा वेगाने विकास होण्यासाठी FAQ (Frequently Asked Questions)
१. मुलांच्या मेंदूचा विकास वाढवण्यासाठी आहार किती महत्त्वाचा आहे?
आहार हा मुलांच्या मेंदूच्या विकासात खूप महत्त्वाचा आहे. पोषक आहारामुळे मेंदूला आवश्यक ऊर्जा आणि पोषण मिळतं, ज्यामुळे त्यांची स्मरणशक्ती, एकाग्रता, आणि विचारशक्ती सुधारते. बदाम, अंडी, दही, ब्लूबेरी आणि ओट्स यांसारख्या पदार्थांचा समावेश केल्यास मेंदूला आवश्यक पोषक तत्वं मिळतात.
२. माझ्या मुलाला कोणत्या प्रकारचे खेळ खेळायला द्यावेत?
बुद्धीला चालना देणारे खेळ, जसे की शतरंज, पझल्स, सुदोकू, सामान्यज्ञान प्रश्नमंजुषा, हे खेळ मुलांच्या मेंदूला व्यायाम देतात. याशिवाय शारीरिक खेळ, जसे की धावणे, सायकलिंग, पोहणे इत्यादींमुळे शारीरिक विकासाबरोबरच मानसिक विकासही होतो.
३. मुलांनी किती तास झोप घ्यावी?
लहान मुलांनी दररोज ८ ते १० तासांची झोप घेणं आवश्यक आहे. झोपेमुळे मेंदूला विश्रांती मिळते आणि तो ताजेतवाने होतो, ज्यामुळे मुलांच्या एकाग्रता आणि स्मरणशक्तीत सुधारणा होते.
४. माझ्या मुलाला तणाव कमी करण्यासाठी काय करावं?
मुलांना तणावमुक्त ठेवण्यासाठी त्यांच्यासोबत वेळ घालवा, त्यांच्या शंका ऐका, आणि त्यांचं मन शांत ठेवणाऱ्या उपक्रमांना (जसे की योग, ध्यान) प्रवृत्त करा. मुलांना नेहमी प्रोत्साहित करणं, त्यांचं कौतुक करणं, आणि त्यांना भावनिक आधार देणं हेही महत्त्वाचं आहे.
५. वाचन मुलांच्या मानसिक विकासात कसं मदत करतं?
वाचनामुळे मुलांची कल्पनाशक्ती, एकाग्रता, आणि विचार करण्याची क्षमता सुधारते. मुलांना रोज काहीतरी वाचण्याची सवय लावल्यास त्यांची भाषा कौशल्ये, संवाद क्षमता आणि ज्ञान वाढतं.
६. मुलांना संगणक आणि तंत्रज्ञानाचा किती वापर करू द्यावा?
तंत्रज्ञानाचा मर्यादित आणि योग्य वापर शिक्षणासाठी फायदेशीर ठरू शकतो. मात्र, त्याचा अतिरेकी वापर टाळावा. शिक्षणात्मक अॅप्स आणि शैक्षणिक खेळांमुळे मुलांचा विकास होऊ शकतो, पण खेळाच्या वेळा आणि स्क्रीन टाइम नियंत्रित ठेवणं महत्त्वाचं आहे.
७. मुलांच्या मानसिक विकासासाठी कोणत्या उपक्रमांमध्ये सहभाग घेणं गरजेचं आहे?
संगीत, चित्रकला, लेखन, नृत्य, हस्तकला यांसारखे सर्जनशील उपक्रम मुलांच्या मानसिक विकासासाठी अत्यंत उपयुक्त ठरतात. यामुळे मुलांच्या कल्पनाशक्तीला चालना मिळते आणि त्यांना व्यक्त होण्यासाठी एक चांगलं साधन मिळतं.
८. शारीरिक व्यायाम मुलांच्या मेंदूच्या विकासासाठी कसा उपयोगी आहे?
शारीरिक व्यायामामुळे मेंदूतील रक्तप्रवाह सुधारतो, ज्यामुळे मेंदूला अधिक ऑक्सिजन मिळतो आणि मुलांची एकाग्रता आणि विचार करण्याची क्षमता वाढते. खेळ, धावणे, पोहणे यासारख्या शारीरिक क्रियाकलापांमुळे मुलांचा मानसिक विकास देखील चांगला होतो.
९. मुलांना प्रोत्साहन देणं का महत्त्वाचं आहे?
मुलांना प्रोत्साहन देणं त्यांच्यात आत्मविश्वास वाढवण्यासाठी आवश्यक आहे. जेव्हा मुलं प्रोत्साहन आणि कौतुक मिळवतात, तेव्हा ते अधिक आत्मविश्वासाने आणि आनंदाने काम करतात, ज्याचा त्यांच्या मानसिक विकासावर सकारात्मक परिणाम होतो.
१०. मुलांना कलेत सहभाग घेण्यासाठी का प्रवृत्त करावं?
कलेत सहभाग घेण्यामुळे मुलांच्या मेंदूचा सर्जनशील भाग विकसित होतो. चित्रकला, शिल्पकला, हस्तकला, आणि संगीत यांसारख्या कलेच्या माध्यमातून मुलं त्यांच्या भावना, कल्पना व्यक्त करतात, ज्यामुळे त्यांची बौद्धिक आणि भावनिक वाढ होते.
११. मुलांचा मानसिक तणाव कसा ओळखावा?
मुलं तणावात असली तर ती चिडचिड करणे, अभ्यासात लक्ष न लागणे, झोपेची अडचण, किंवा इतर कोणत्याही अस्वस्थतेच्या लक्षणांमधून हे कळू शकतं. अशा परिस्थितीत त्यांच्या सोबत बोलणं आणि तणावमुक्त करण्यासाठी त्वरित उपाय करणं गरजेचं आहे.
१२. ध्यान आणि योगाचे फायदे काय आहेत?
ध्यान आणि योग यामुळे मुलांची मानसिक स्थिरता वाढते. यामुळे एकाग्रता आणि स्मरणशक्ती सुधारते, तसेच मुलं अधिक शांत आणि तणावमुक्त राहू शकतात.
या प्रश्नांमधून तुमच्या मुलांच्या मेंदूच्या विकासासाठी आवश्यक माहिती मिळाली असेल. योग्य आहार, व्यायाम, आणि मानसिक प्रशिक्षण हे मुलांच्या एकूण विकासासाठी उपयुक्त आहेत.
