हायवेवर पूर्वसूचना न देता वाहन थांबवणे म्हणजे निष्काळजीपणा, सुप्रीम कोर्टाचा महत्त्वपूर्ण निर्णय
significant judgment
सुप्रीम कोर्टाचा महत्त्वाचा निर्णय: हायवेवर अचानक वाहन थांबवणे म्हणजे दुर्लक्ष
सुप्रीम कोर्टाने अलीकडेच एक अत्यंत महत्त्वपूर्ण निर्णय दिला आहे. त्यात कोर्टाने स्पष्टपणे सांगितले की, हायवेवर कोणतीही पूर्वसूचना न देता अचानक वाहन थांबवणे.
ही एक गंभीर निष्काळजीपणा (negligence) मानली जाईल. कोर्टाचा हा निर्णय एका रोड अ‍ॅक्सिडेंट प्रकरणाच्या सुनावणीदरम्यान आला आहे.
या प्रकरणात कोर्टाने म्हटले की, अशा प्रकारे अचानक वाहन थांबवल्याने इतर वाहनचालकांचे प्राणही धोक्यात येऊ शकतात – विशेषतः जेव्हा कोणताही सिग्नल न देता गाडी थांबवली जाते.
हायवेवरील वेग लक्षात घेता ड्रायव्हरने असावे अधिक सतर्क
कोर्टाने नमूद केले की, हायवे हा वेगवान वाहतुकीसाठी बनवलेला असतो. अशा ठिकाणी अचानक ब्रेक लावणे हे केवळ चालकासाठीच नव्हे तर मागून येणाऱ्या इतर वाहनांसाठीसुद्धा प्राणघातक ठरू शकते.
भारतातील अनेक हायवेवर शोल्डर किंवा स्पीड ब्रेकरची कोणतीही पूर्वसूचना नसते. त्यामुळे वाहनचालकाने अधिक काळजीपूर्वक आणि जबाबदारीने गाडी चालवली पाहिजे.
आपत्कालीन परिस्थितीत सुद्धा चेतावणी अनिवार्य
कोर्टाने हेही स्पष्ट केले की, जर एखाद्या अत्यावश्यक कारणास्तव (emergency) गाडी थांबवावी लागली, तरीही चालकाची जबाबदारी असते की तो मागील वाहनांना योग्य प्रकारे अलर्ट करेल – उदाहरणार्थ, हॅझर्ड लाइट्स लावणे किंवा ट्रॅफिक ट्रायंगल लावणे.
जर कोणतीही चेतावणी न देता अचानक ब्रेक लावले गेले, तर त्यामुळे झालेल्या अपघाताची मुख्य जबाबदारी संबंधित ड्रायव्हरवरच राहील.
वेगाच्या रस्त्यावर सतर्कता हीच सुरक्षा – सुप्रीम कोर्ट
न्यायालयाच्या खंडपीठाने ठामपणे सांगितले की, “हायवेवर vehicles चा वेग अधिक असतो. अशा वेळी जर चालकाला गाडी थांबवावी लागली,
तर त्याने इतरांना सतर्क करणे ही त्याची कायदेशीर जबाबदारी आहे.” ही टिप्पणी तमिळनाडूमधील एका अपघाताशी संबंधित आहे,
जिथे एका इंजिनिअरिंग विद्यार्थ्याची पायाची हाडं इतकी गंभीर जखमी झाली की त्याचा पाय कापावा लागला.
२०१७ चे प्रकरण: कोयंबटूर अपघात
हा अपघात २०१७ साली कोयंबटूर येथे झाला होता. एस. मोहम्मद हकीम नावाच्या विद्यार्थ्याची बाइक एका कारला जाऊन धडकली होती, जी गाडी कोणतीही पूर्वसूचना न देता अचानक रस्त्यात थांबवली गेली होती.
धडकेनंतर हकीम रस्त्यावर पडला आणि त्याचवेळी मागून येणाऱ्या बसने त्याला चिरडले.
नंतर कार चालकाने सांगितले की, त्याच्या गाडीत असलेल्या गर्भवती पत्नीची प्रकृती अचानक बिघडली म्हणून त्याने गाडी थांबवली.
कोर्टाने कार ड्रायव्हरला ठरवले मुख्य दोषी
जरी हकीमवरही बिना लायसन्स गाडी चालवण्याचा आणि सुरक्षित अंतर न ठेवण्याचा आरोप होता, तरी सुप्रीम कोर्टाने ठामपणे सांगितले की, या संपूर्ण दुर्घटनेची सुरुवात कारच्या अचानक थांबण्यामुळे झाली.
अंतिम निकालात कोर्टाने कार ड्रायव्हरला 50% जबाबदार ठरवले, बस ऑपरेटरला 30% आणि हकीमला 20% जबाबदार मानले.
पूर्वीचे निर्णय बदलले
या आधी मोटार अपघात क्लेम्स ट्रिब्युनल (MACT) ने कार ड्रायव्हरला क्लीन चिट दिली होती. मद्रास हायकोर्टाने नंतर कार चालकावर थोडी अधिक जबाबदारी टाकली.
पण सुप्रीम कोर्टाच्या ताज्या निकालात स्पष्टपणे सांगितले आहे की, कार ड्रायव्हरने जर योग्य चेतावणी दिली असती, तर हा अपघात टाळता आला असता.
रस्त्यावर वेग असला तरी जबाबदारी आणि सतर्कता यांनाच प्राधान्य – सुप्रीम कोर्ट
येथील सुप्रीम कोर्टाच्या निर्णयासंदर्भात काही महत्वाचे प्रश्न व त्यांच्या उत्तरे (FAQs) खाली दिली आहेत:
सुप्रीम कोर्टाच्या निर्णयावर आधारित FAQs
सुप्रीम कोर्टाचा नेमका निर्णय काय आहे?
कोर्टाने म्हटले आहे की, हायवेवर कोणतीही पूर्वसूचना न देता अचानक वाहन थांबवणे हे लापरवाहीचे लक्षण (negligence) आहे, आणि यामुळे झालेल्या अपघाताची प्रमुख जबाबदारी चालकावर येते.
हायवेवर गाडी थांबवायची असल्यास काय करणे आवश्यक आहे?
वाहन थांबवण्याआधी चालकाने मागून येणाऱ्या वाहनांना चेतावणी द्यायला हवी, जसे की हॅझर्ड लाईट्स सुरू करणे, इंडिकेटर देणे किंवा इमर्जन्सी ट्रायंगल ठेवणे.
आपत्कालीन परिस्थितीत गाडी थांबवली तरी चालक दोषी धरला जाऊ शकतो का?
होय. आपत्कालीन परिस्थितीतसुद्धा जर चालकाने इतरांना सतर्क न केल्यास आणि अपघात झाला, तर त्याची जबाबदारी टाळता येणार नाही.
संबंधित प्रकरण काय होते?
2017 मध्ये कोयंबटूरमध्ये एका विद्यार्थ्याची बाइक अचानक थांबलेल्या कारवर आदळली. कारमध्ये असलेल्या ड्रायव्हरची पत्नी गर्भवती होती व तिची तब्येत बिघडल्यामुळे गाडी थांबवली गेली होती, पण कोणतीही चेतावणी दिली नव्हती. नंतर मागून येणाऱ्या बसने त्या विद्यार्थ्याला चिरडलं.
सुप्रीम कोर्टाने जबाबदारी कशी वाटली?
कार ड्रायव्हर: 50% जबाबदार
बस ऑपरेटर: 30% जबाबदार
विद्यार्थ्याने हेल्मेट न घातल्यामुळे व लायसन्स नसल्यामुळे: 20% जबाबदार
हायवेवर वाहनचालकासाठी काय सुरक्षाविषयक सूचना आहेत?
स्पीड नियंत्रित ठेवणे
इंडिकेटर आणि हॅझर्ड लाईट्सचा वापर करणे
शक्य असल्यास शोल्डरवर गाडी घेऊन थांबणे
वाहनामध्ये इमर्जन्सी ट्रायंगल असणे
हा निर्णय इतर वाहनचालकांसाठी काय शिकवतो?
या निर्णयातून स्पष्ट होते की रस्त्यावर फक्त स्वतःच्या सुरक्षेची नव्हे, तर इतर वाहनचालकांच्या सुरक्षेचीही जबाबदारी आहे. हायवेवर सतर्कता आणि नियमानुसार वागणूक आवश्यक आहे.
