गर्भवती महिलांना या योजनेतून मिळतात 11000 रुपये डायरेक्ट बँक खात्यात जमा.

Friends मित्रांनो, आपल्या महाराष्ट्रात दरवर्षी हजारो-लाखो गर्भवती बहिणी-माता मजुरी करताना स्वतःच्या आरोग्याकडे दुर्लक्ष करतात. प्रसूतीनंतरही त्यांना काही दिवसांतच कामाला लागावं लागतं.

यामुळे कुपोषण वाढतं, बाळाचं वजन कमी राहतं आणि माता-बालमृत्यूचे प्रमाणही वाढते. हा गंभीर प्रश्न सोडवण्यासाठी केंद्र सरकारने २०१७ मध्ये Pradhan Mantri Matru Vandana Yojana सुरू केली.

सध्या ही योजना महाराष्ट्रात अधिक वेगाने राबवली जात आहे. चला तर, या योजनेची ताजी माहिती अगदी सोप्या मराठीत जाणून घेऊया.

ही योजना काय आहे? का सुरू झाली?

ही योजना आर्थिकदृष्ट्या दुर्बळ कुटुंबातील गर्भवती महिलांना योग्य आहार, विश्रांती आणि प्रसूतीनंतर आवश्यक काळजी घेता यावी म्हणून सुरू करण्यात आली. यातून माता आणि बाळ दोघांच्याही आरोग्यात सुधारणा होते.
विशेष म्हणजे, आता दुसऱ्या क्रमांकाच्या मुलीला अतिरिक्त लाभ मिळतो. यामुळे मुलींचे स्वागत होईल आणि लिंग गुणोत्तर सुधारण्यास मदत होईल.




कोणाला लाभ मिळतो? पात्रता काय? (PMMVY 2.0)

नवीन नियमांनुसार पात्रता अधिक सोपी करण्यात आली आहे. खालीलपैकी किमान एक अट लागू असेल तर तुम्ही पात्र ठरता:

कौटुंबिक उत्पन्न ८ लाखांपेक्षा कमी

SC / ST प्रवर्ग

४०% किंवा अधिक दिव्यांग महिला

BPL कार्ड / PMJAY कार्ड / ई-श्रम कार्ड

पीएम किसान / मनरेगा जॉब कार्ड

आशा किंवा आंगणवाडी सेविका

अन्नसुरक्षा रेशन कार्ड


म्हणजेच जवळपास सर्वच गरीब आणि मध्यमवर्गीय गर्भवती मातांना या योजनेचा थेट फायदा मिळू शकतो.



किती पैसे मिळतात?

पहिलं बाळ (मुलगा/मुलगी दोन्हींसाठी समान लाभ)

पहिला हप्ता: गर्भधारणा नोंदणी + १ ANC तपासणी → ₹३,०००

दुसरा हप्ता: बाळ जन्मनोंदणी + पहिले लसीकरण पूर्ण → ₹२,०००

एकूण लाभ: ₹५,०००


दुसरं बाळ (फक्त मुलगी असल्यास)

एकरकमी लाभ: ₹६,०००


ही संपूर्ण रक्कम थेट आधार-लिंक खात्यात DBT द्वारे जमा होते.
पहिला हप्ता मिळाल्यानंतर ५७० दिवसांच्या आत दुसरा हप्ता घेणे आवश्यक आहे.


अर्ज कसा करायचा? कोणती कागदपत्रे लागतात?

सर्व प्रक्रिया आता ऑनलाइन आहेत. जवळच्या आंगणवाडी केंद्रात, आशा ताईकडे किंवा तालुका आरोग्य कार्यालयात संपर्क करा.

आवश्यक कागदपत्रे:

आधार कार्ड / EID

बँक पासबुक

माता-बाल संरक्षण कार्ड (MCP)

जन्म प्रमाणपत्र

लसीकरणाची नोंद

मोबाईल नंबर


PFMS सिस्टमद्वारे पैसे प्रक्रिया केली जातात.
२९ ऑक्टोबर २०२४ पर्यंत राज्यात ६.६१ लाख महिलांची नोंदणी झालेली आहे.




महाराष्ट्राची प्रगती

२०१७ पासून आतापर्यंत ३८ लाखांहून अधिक मातांना ₹१,५४१ कोटींपेक्षा जास्त निधी वितरित करण्यात आला आहे.
फक्त २०२४-२५ या वर्षात २.८२ लाख गर्भवती/स्तनदा मातांना ₹९३.५ कोटी दिले गेले आहेत.
आता ही योजना आरोग्य विभागातून महिला-बालविकास विभागाकडे हस्तांतरित होत असून काम आणखी वेगाने होण्याची अपेक्षा आहे.




शेवटच्या दोन अत्यंत महत्त्वाच्या टिप्स

1. गर्भधारणा होताच १५० दिवसांच्या आत नोंदणी करा — अन्यथा पहिला हप्ता मिळणार नाही.


2. बाळाचे सर्व लसीकरण पूर्ण करा — कारण लसीकरणाशिवाय दुसरा हप्ता थांबतो.






मित्रांनो, PM Matru Vandana Yojana ही खरोखरच गरजू मातांसाठी वरदान आहे. आपल्या गावात, परिसरात, सोसायटीत ज्यांना माहिती नाही त्यांच्यापर्यंत ही माहिती नक्की पोहोचवा.
प्रत्येक गर्भवती बहिणीला योग्य लाभ मिळाला, तरच आरोग्यपूर्ण महाराष्ट्र घडेल!

जय हिंद, जय महाराष्ट्र!

Pradhan Mantri Matru Vandana Yojana (PMMVY) – सर्वात सोप्या भाषेत FAQs




1) PMMVY योजना कोणासाठी आहे?

ही योजना गर्भवती आणि स्तनदा महिलांसाठी आहे, विशेषतः आर्थिकदृष्ट्या दुर्बळ आणि मध्यमवर्गीय कुटुंबातील महिलांसाठी.




2) या योजनेत किती पैसे मिळतात?

पहिलं बाळ: एकूण ₹५,००० (₹३,००० + ₹२,०००)

दुसरं बाळ (फक्त मुलगी): ₹६,०००





3) पैसे कसे मिळतात?

संपूर्ण रक्कम थेट DBT ने तुमच्या आधार-लिंक बँक खात्यात/पोस्टात जमा होते.




4) पात्रता काय आहे?

खालीलपैकी एक तरी अट पूर्ण झाली तर तुम्ही पात्र:

उत्पन्न ८ लाखांपेक्षा कमी

SC/ST प्रवर्ग

४०% किंवा अधिक दिव्यांग महिला

BPL / PMJAY / ई-श्रम / रेशन कार्ड

मनरेगा जॉब कार्ड

पीएम किसान लाभार्थी

आशा/आंगणवाडी सेविका





5) अर्ज कुठे करायचा?

जवळच्या आशाताई, आंगणवाडी केंद्रात किंवा तालुका आरोग्य कार्यालयात.




6) कोणती कागदपत्रे लागतात?

आधार / EID

बँक पासबुक

MCP कार्ड

जन्म प्रमाणपत्र

लसीकरण रेकॉर्ड

मोबाईल नंबर





7) पहिला हप्ता मिळण्यासाठी काय करावं लागतं?

गर्भधारणा नोंदणी + किमान एक ANC तपासणी.




8) दुसरा हप्ता कधी मिळतो?

बाळाची जन्मनोंदणी व पहिले लसीकरण पूर्ण झाल्यावर.




9) दुसऱ्या बाळासाठी लाभ आहे का?

होय, फक्त मुलगी असल्यास ₹६,००० एकरकमी मिळतात.




10) लाभ मिळण्यासाठी किती दिवसांच्या आत प्रक्रिया पूर्ण करावी लागते?

पहिला हप्ता घेतल्यानंतर ५७० दिवसांच्या आत दुसरा हप्ता घ्यावा लागतो.




11) योजना कोणत्या विभागाकडे आहे?

आता ही योजना महिला व बालविकास विभागाकडे हस्तांतरित होत आहे.



12) पैसे अडकल्यास काय करावे?

आशाताई/आंगणवाडी केंद्रात जाऊन PFMS स्थिती तपासून घ्या.




13) ही योजना महाराष्ट्रात किती महिलांना मिळाली आहे?

२०१७ पासून ३८ लाखांहून अधिक मातांपर्यंत योजना पोहोचली आहे.