महाराष्ट्र शासनाची बांधकाम कामगारांसाठी मोठी कल्याणकारी योजना |Atal Construction Workers Housing Scheme (Atal Bandhkam Kamgar Awas Yojana)

अटल बांधकाम कामगार आवास योजना (ग्रामीण) – संपूर्ण माहिती All Details
महाराष्ट्र शासनाची बांधकाम कामगारांसाठी मोठी कल्याणकारी योजना| Maha Gov Yojna
ग्रामीण भागातील गरीब आणि परिश्रमी बांधकाम कामगारांना त्यांच्या स्वतःच्या घराचे स्वप्न पूर्ण करण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाने एक महत्वाची योजना सुरू केली आहे –
“अटल बांधकाम कामगार आवास योजना”. या योजनेचा मुख्य उद्देश म्हणजे गरजू बांधकाम कामगारांना त्यांच्या स्वतःच्या मालकीच्या जमिनीवर घर बांधण्यासाठी आर्थिक सहाय्य उपलब्ध करून देणे.
या योजनेचा लाभ घेणाऱ्यांना ₹1.5 लाख रुपये पर्यंतचे अनुदान मिळते, जे घरबांधणीसाठी दिले जाते. केंद्र शासनाच्या प्रधानमंत्री आवास योजनेच्या धर्तीवर राज्य शासनाने ही योजना राबवण्याचा निर्णय घेतला होता आणि २ जुलै २०१९ पासून ही योजना महाराष्ट्रात प्रभावी झाली आहे.
योजनेचे मुख्य वैशिष्ट्ये Scheme Main Specilities
योजना फक्त ग्रामीण भागातील बांधकाम कामगारांसाठी लागू आहे.लाभार्थ्याला
किमान 25 चौ. मीटर (269 चौ. फूट) क्षेत्रफळ असलेले घर बांधणे बंधनकारक आहे.अर्जदाराच्या नावावर
स्वतःची जमीन किंवा पक्के घर नसणे आवश्यक आहे.सरकारकडून मिळणारे ₹1.5 लाख अनुदान तीन हप्त्यांमध्ये दिले जाते:
- पहिला हप्ता: घराचे बांधकाम सुरू झाल्यावर
- दुसरा हप्ता: अर्धवट बांधकाम पूर्ण झाल्यावर
- तिसरा हप्ता: संपूर्ण घर पूर्ण झाल्यानंतर
अर्ज करण्याची पात्रता Application Eligibilty

नोंदणी: अर्जदार कमीत कमी
एक वर्षापासून महाराष्ट्र बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळात नोंदणीकृत बांधकाम कामगार असावा.
घराच्या मालकीचा अभाव: अर्जदाराच्या किंवा त्याच्या कुटुंबाच्या नावावर कोणतेही पक्के घर नसावे. हे
शपथपत्राद्वारे सिद्ध करणे आवश्यक आहे.
स्वतःची जमीन: अर्जदाराच्या किंवा त्याच्या पत्नी/पतीच्या नावावर गावठाण हद्दीत/ग्रामीण भागात जमीन असावी.
प्रधानमंत्री आवास योजनेतून लाभ न मिळालेला असावा: अर्जदाराचे नाव PMAY च्या प्रतीक्षायादीत नसावे.
एक कुटुंब – एक घर: फक्त एकदाच या योजनेचा लाभ मिळू शकतो. पुनरावृत्तीची परवानगी नाही.
आवश्यक कागदपत्रे Need Important Documents
आधार कार्ड
मतदान ओळखपत्र
नोंदणी प्रमाणपत्र (कामगार मंडळाचे)
जमीन मालकीचे दस्तऐवज
पक्के घर नसल्याचे शपथपत्रबँक
पासबुक झेरॉक्स
पासपोर्ट साईझ फोटोमंजूर
नकाशा व घरबांधणीचा अंदाजपत्रक
अर्ज प्रक्रिया कशी आहे? Application process step-by-step
अर्ज सादर करणे:
अर्जदाराने संबंधित
जिल्हा कामगार आयुक्त कार्यालय,
तहसील कार्यालय किंवा मंडळाच्या स्थानिक कार्यालयात ऑफलाइन अर्ज सादर करावा लागतो.काही जिल्ह्यांमध्ये ऑनलाइन प्रणालीद्वारे अर्ज सादर करण्याची सुविधाही उपलब्ध आहे.
छाननी प्रक्रिया:
अर्ज सादर झाल्यानंतर संबंधित जिल्हा स्तरीय समिती अर्जाची तपासणी करते.
अर्जदार पात्र असल्यास त्याचे नाव फायनल लाभार्थी यादीत समाविष्ट केले जाते.
अनुदान वितरण:
घराचे बांधकाम सुरू झाल्यावर पहिला हप्ता वितरित केला जातो.
घर अर्धवट पूर्ण झाल्यावर दुसरा हप्ता, आणि संपूर्ण बांधकाम पूर्ण झाल्यावर तिसरा हप्ता थेट लाभार्थ्याच्या बँक खात्यावर जमा केला जातो.
हे संपूर्ण अनुदान
PFMS प्रणालीद्वारे थेट बँक खात्यात ट्रान्सफर केले जाते.
विशेष मुद्दे Special Issues

अनुदान मिळवण्यासाठी घराचे बांधकाम
1 वर्षाच्या आत पूर्ण करणे आवश्यक आहे.
जर कामगाराची आर्थिक परिस्थिती अत्यंत हलाखीची असेल, तर काही जिल्ह्यांमध्ये बांधकाम साहित्य किंवा इतर सहाय्यदेखील पुरवले जाते.काही वेळा,
मनरेगा, स्वच्छ भारत मिशन सारख्या इतर योजनांमधून मिळणाऱ्या निधीचा देखील विचार केला जातो.
अनुदानाचे कोणतेही व्याज लागत नाही – हे पूर्णतः अनुदान स्वरूपात आहे.योजना लाभ घेतल्यानंतर
त्या घराचे भाड्याने देणे अथवा विक्री करण्यास बंदी आहे – घर स्वतः वापरणे बंधनकारक आहे.
योजनेचे फायदे Scheme benefits

गरीब बांधकाम कामगारांना
स्वतःचे घर मिळवण्याची संधी
घरबांधणीसाठी
मोफत आर्थिक सहाय्य
कुटुंबासाठी
सुरक्षित आणि सन्मानपूर्वक निवारा
घराच्या बांधकामात स्थानिक रोजगार निर्मितीची संधी
मानसिक आणि सामाजिक स्थैर्य| Mentality and socially stabilty
“अटल बांधकाम कामगार आवास योजना” ही महाराष्ट्र शासनाची बांधकाम कामगारांसाठी सुरू केलेली एक महत्वाकांक्षी योजना आहे. या योजनेच्या माध्यमातून अनेक गरजू आणि भूमिहीन कामगारांना त्यांच्या स्वतःच्या घराचे स्वप्न साकार करण्याची संधी मिळत आहे. ग्रामीण भागातील असंघटित बांधकाम क्षेत्रात कार्य करणाऱ्या कष्टकरी कामगारांना याचा मोठा फायदा होतो आहे.
जर तुम्ही किंवा तुमच्या ओळखीचे कोणी या योजनेसाठी पात्र असाल, तर लवकरात लवकर आवश्यक कागदपत्रांसह अर्ज करा आणि तुमचे घर बांधण्याचे स्वप्न साकार करा.
FAQs
अटल बांधकाम कामगार आवास योजना (ग्रामीण) विषयी FAQs खालीलप्रमाणे:
क्या आहे ही योजना?
हे महाराष्ट्र शासनाद्वारे चालवली जाणारी योजना असून ग्रामीण भागातील नोंदीत सक्रिय बांधकाम कामगारांना पक्क्या घर बांधण्यासाठी अनुदान दिले जाते (mahabocw.in).
योजनेचे आर्थिक फायदे काय आहेत?
लाभार्थीनं घर बांधण्यासाठी ₹1.5 लाख, जमीनीवर होणाऱ्या खर्चासाठी ₹50,000 अनुदान, MGNREGA अंतर्गत ₹18,000 व स्वच्छ भारतासाठी ₹12,000 मिळू शकतात .
घराची कमीतकमी बांधकाम क्षेत्रफळ किती असायला पाहिजे?
घराचे क्षेत्रफळ कमीतकमी 269 चौरस फुट असायला हवे (mahabocw.in).
या योजनेसाठी पात्रता कोणाला?
– महाराष्ट्र बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळात नोंदणूक आणि किमान एक वर्ष सक्रिय कामगार असणे
– स्वतःच्या/पती–पत्नीच्या नावावर कोणतीही पक्की घर नसेल
– संबंधित जमिनीचे मालकी अधिकार किंवा कच्च्या घरावर बांधकामाचा अधिकार असणे
– पीएम आवास योजनांचा लाभ न घेता याच योजनेचा लाभ न घेतला असणे (mahabocw.in, mahabocw.in).
अर्ज कसा करावा?
उपजिल्हा/जिल्हा कार्यकारी अधिकारी, महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळाकडे विहित नमुन्यातील अर्ज करावा (zpnandurbar.maharashtra.gov.in).
कागदपत्रांत काय काय लागते?
नोंदणीकृत कामगार ओळखपत्र, आधारकार्ड प्रत, 7/12 उतारा, बचत खाते पासबुक इत्यादी (zpnandurbar.maharashtra.gov.in).
योजना किती काळ लागू आहे?
ही योजना फेब्रुवारी 2019 पासून सुरू आहे आणि अद्याप सतत चालू आहे (zpnandurbar.maharashtra.gov.in, mahaawaas.org).
घर बांधकामाचे स्वरूप कसे असावे?
– मजबूत मूळ व भिंती, स्वयंपाकघर, बैठक हॉल, स्वयंपाकघर, शौचालय/स्नानघर असणे
– ज्यानं छताची उंची किमान 10 फुट
– छत लोखंडी कॅरियर्स किंवा चुंबक वापरून तयार करणे
– घराच्या बाहेर मंडळाचा लोगो लावणे आवश्यक (mahabocw.in).
योजनेंतर्गत अनुदान कसे वितरित केले जाते?
टप्प्याटप्प्याने काम पूर्ण झाल्यानंतर PFMS प्रणालीद्वारे लाभार्थीच्या खात्यावर निधी हस्तांतरित होतो; यामध्ये 4% प्रशासकीय खर्च वगळला जातो (mahabocw.in).
एकच व्यक्ती किती वेळा लाभ घेऊ शकतो?
एकदा लाभ मिळाल्यानंतर पुन्हा लाभ घेता येणार नाही .
योजना शहरी भागातही लागू आहे का?
मात्र यातील हा शहरी भाग स्वतंत्र अनुदान असू शकतो; ग्रामीण योजनेसाठी हे लागू नाही .
जर जमिनीवर आधीच कच्चे घर असेल तर?
कच्च्या घराचे पक्के रूपांतर करण्यासाठी अनुदान मिळू शकते (mahabocw.in).
जमिनीवर घर बांधण्यासाठी जमीन खरेदी केली तर?
खरेदी केलेल्या जमिनीवरील घर बांधणीनंतर प्रगतीपूर्ती म्हणून ₹50,000पर्यंत अनुदान मिळू शकतो (mahaawaas.org).
आजपर्यंत किती लाभार्थी झाले आहेत?
विशिष्ट आकडे नसले तरी गावस्तरावरील समित्यांनी पात्र व्यक्तीची जबाबदारी घेतली असून गृहनिर्माण नियंत्रणाखाली होत आहे .
तक्रारीचे स्वरूप काय असेल तर कोणकोणते?
जमिनी व घरबांधणीशी संबंधित अडचणी, लाभ न मिळणे, पैसे विसंगती, इत्यादींसाठी जिल्हा समितीकडे तक्रार करता येते.
योजनेची अंमलबजावणी कोण करतो?
जिल्हास्तरीय, तालुका समित्या, उपजिल्हा/जिल्हा कार्यकारी अधिकारी, कल्याणकारी मंडळ आणि राज्य व्यवस्थापन कक्ष यांच्या नियंत्रणाखाली कार्यवाही केली जाते (mahabocw.in, mahabocw.in).
अधिक माहितीसाठी संपर्क?
Atal Construction Workers Housing Scheme (Atal Bandhkam Kamgar Awas Yojana)
The Atal Bandhkam Kamgar Awas Yojana is a welfare housing scheme launched by the Government of Maharashtra, especially targeting registered construction workers in the state. Its objective is to provide affordable and permanent housing to those laborers who are part of the unorganized construction sector and often live in poor and temporary shelters.
Key Objectives of the Scheme
Affordable Housing: To provide pucca (permanent) houses to registered construction workers.
Welfare and Dignity: To ensure a better standard of living, safety, and dignity for workers and their families.
Urban and Rural Reach: The scheme applies to both urban and rural areas across Maharashtra.
Eligibility Criteria:
Applicant must be a registered construction worker with the Maharashtra Building and Other Construction Workers Welfare Board.
Must have completed at least 90 days of work in the last 12 months before applying.
Should not own a permanent house in their name anywhere.
Must be a resident of Maharashtra.
Benefits Provided
Subsidy for House Construction or Purchase
Financial assistance is provided for constructing or buying a house.
Amount up to ₹1.5 to ₹2.5 lakh,
depending on various criteria and housing type.
Preference for Women & Disabled Workers: \
Female workers or families with disabled members are given priority.
Documents Required:
Aadhar card
Registered Worker ID
Income certificate
Address proof
90 days’ work certificate
Passport-size photo
Bank passbook (linked with Aadhaar)
How to Apply:
Visit the official website of the Maharashtra Construction Workers Welfare Board.
Log in or register using your worker ID and details
.Fill in the application form for Atal Bandhkam Kamgar Awas Yojana.Upload required documents.
Submit the application and take a printout for reference.
Implementation:
Housing projects are being developed in collaboration with MHADA (Maharashtra Housing and Area Development Authority).
Some schemes also offer ready-to-move-in flats at subsidized rates.Online and offline application channels are available through Seva Kendras or Labor Welfare Centers.
Helpline/Contact:
Toll-free Number: [As per official website]
Official Website: https://mahabocw.in
तुमच्या जिल्ह्यातील महाराष्ट्र बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळ किंवा ग्रामपंचायत कार्यालयात संपर्क साधा.
वरील माहिती सध्याच्या सरकारी अधिसूचना आणि संकेतस्थळांवर आधारित आहे. तुमचे घर बांधण्यास शुभेच्छा!